Önümüzdeki seçimde 550 Milletvekilini seçip Meclis’e yollayaca??z.  Bu vekiller Meclis’te bizim ad?m?za ne yapacaklar?

Milletvekili, milleti temsil eden ki?i anlam?na geldi?ine göre, oy vererek TBMM’ne yollad???m?z vekillerin bizi gerçek anlamda temsil etmesi demek, bu vekillerin bizi ilgilendiren, bizim refah?m?z? etkileyebilecek konularda Meclis’te bizim ad?m?za aktif olmalar?, bizim sesimizi duyurmalar? demektir.  Görevini hakk?yla yapan vekil, seçmen ad?na Meclis’te çal???r, konu?ur, kanun tasla?? haz?rlar, ya da destek verir; yaz?l? ya da sözlü soru sorar, tart??malara kat?l?r. K?saca, Meclis’te etkin olur.

Bizi temsil etmeleri için “vekalet” verdi?imiz milletvekilleri, konu?arak, tart??arak, fikir al??-veri?i yaparak bizim refah?m?z? yükseltecek etkinliklerin içinde bulunmak yerine, bunun tam tersini yaparak

• Meclis’e gitmezlerse,

• Ya da, Meclis’e gider fakat a??zlar?n? açmadan sadece konu?ulanlar? dinler ve hiçbir konuda fikir belirtmez, hiçbir konuya kar??maz, hiçbir soru sormaz, kat?l?mc? de?il, seyirci olurlarsa, o milletvekillerinin millete faydas? olmaz.

 Bizim vekillerimiz TBMM’de ne yap?yorlar?

Amerika’nin Auburn Universitesi’nden Duha Alt?nda? ile yapt???m?z bir ara?t?rma çerçevesinde, 1991-2011 aras? TBMM’de görev yapm?? her milletvekilinin Meclis’te ne kadar aktif oldu?unu TBMM’nin resmi kaynaklar?ndan edindi?imiz bilgilere dayanarak hesaplad?k.  Meclis’te aktif olmak demek, Meclis kürsüsünden konu?ma yapmak, yaz?l? ya da sözlü soru sormak, cevap vermek, önerge vermek, vs. gibi bir milletvekilinden beklenen etkinliklerdir.

23. Dönem (2007-2011) milletvekillerinin etkinlik da??l?m?, a?a??daki grafiktedir.

Ortaya ç?kan sonuç ?udur: 550 milletvekilinin 187’si (Vekillerin üçte birinden fazlas?) Meclis’te  “çal??t?klar?” dört y?l boyunca, toplam SIFIR ile 10 aras? etkinlikte bulunmu?lard?r. 

550 vekilin YARISI, dört y?l boyunca Meclis çat?s? alt?nda toplam 20’den az Meclis etkinli?inde bulunmu?tur.

550 vekilin 352’si (%64) dört y?lda toplam 0-36 etkinlikte bulunmu?tur. Di?er bir deyi?le, 352 milletvekili ortalama olarak, Meclis’te bulunduklar? her ay sadece bir aktivitede bulunmu?lard?r.

Dört y?lda toplam 36 ile100 aras? aktivitede bulunan vekil say?s?: 103,

Dört y?lda toplam 101-200 etkinlikte bulunmu? vekil say?si: 67,

Dört y?lda toplam 200’den fazla aktif olan vekil say?s?: 37’dir.

Di?er bir deyi?le, Meclis’te  milletin temsilcili?i görevini asl?nda  sadece yakla??k 200 milletvekili yapmakta, di?erleri büyük ölçüde seyirci vasf?yla, Meclis’te olan bitenleri seyretmektedir denebilir.

Bu da??l?m, her partide ve her Meclis döneminde a?a??-yukar? böyledir (son dönemin resmi rakamlar? henüz belli olmamakla beraber, de?i?ik bir sonuç ç?kma ihtimali zay?ft?r).

Meclisteki vekillerin yar?s?ndan ço?u fikir belirtmeyen, soru sormayan, “ismi olup cismi olmayan” ki?iler olsa da, “Bu vekiller Meclis’te kendi parti liderlerinin istedi?i ?ekilde oy verip partilerini destekledikleri için kendilerini seçen insanlara hizmet ediyor durumdalar” denebilir mi?

Seçmene hizmet etmek, Meclis’teki oylamalarda parti liderlerinin istedikleri do?rultuda oy kullanmak demek de?ildir.  Her ilden seçilen milletvekillerinin, o ilin seçmenine kar?? sorumluluklar? vard?r.  Bir ilin sorunlar?n?, dertlerini, muhtemel çözümlerini ortaya koymakla yükümlüdur o ilin milletvekili.  Gaziantep’in ekonomik problemini Trabzon milletvekili bilemez.  ?stanbul’un altyap? sorunu ile Van milletvekilinin u?ra?mas? beklenemez.  Eski?ehir için önemli olan bir probleme dikkat çekmek, Diyarbak?r’dan seçilmi? vekilin görevi de?ildir.  Dolay?s?yla, Meclis’e gelmeyen, ya da gelip aktif olmayan milletvekili, temsil etmek durumunda oldu?u vatanda?lar? temsil etmiyor demektir.

Bu durumun ortaya ç?kmas?n?n muhtemel nedeni, partilerin yeteri say?da “akl? eren, dili dönen” ki?iyi milletvekili aday? olarak bulamamas?, ya da bu ki?ileri milletvekili aday? göstermeye yana?m?yor olmas?d?r.

550 M?LLETVEK?L? GEREKL? M??

ABD’nin nüfusu 320 milyondur ve bu nüfus Amerikan Kongresi’nde 535 ki?i taraf?ndan temsil edilir (100 senatör, 435 Temsilciler Meclisi Üyesi). Di?er bir deyi?le, Amerika’da her 600,000 ki?i bir vekil ile temsil edilir.

Avrupa Toplulu?u nüfusu 500 milyondur ve bu 500 milyon ki?i, Avrupa Toplulu?u Parlamentosu’nda 750 milletvekili ile temsil edilir.  Bu da, Avrupa’da her 650,000 ki?inin bir vekil ile temsil edilmesi anlam?na gelir.

Türkiye’nin 75 milyon  nüfusu  550 milletvekili ile temsil edilmektedir.  Bu da,  her 135,000 vatanda?a bir milletvekili demektir.

TBMM’deki 550 milletvekilinin %50’si aktif olmad???na göre, TBMM 550 yerine 275 ya da 300 milletvekili ile ayn? üretimi (daha az masrafl? bir ?ekilde) yapabilir.  Fakat, milletvekili say?s?n? 300’e indirmek Meclis karar? ile olaca??ndan, bunun gerçekle?ece?ini dü?ünmek hayalcilik olur.

 ?kinci (daha uzun vadeli) çözüm, milletin “Akl? Eren, Dili Dönen” vekiller taraf?ndan temsil edilmeyi talep etmesidir. Böyle bir talebin halktan gelip gelmeyece?i bilinmemekle birlikte, halk?n “vekalet verdi?i” milletvekillerinin Meclis’te ne ölçüde emek harcad?klar?n? görebilmesinde fayda vard?r.  Bu bilgiyi sa?laman?n bir yolu ise, her  milletvekilinin performans?n? rakamsal olarak gösteren bilgileri her ay halk?n görece?i ve denetleyece?i ?ekilde, (örne?in bir web sitesi üzerinden) ortaya ç?karmak olabilir. Ayr?ca, milletvekillerinin en az?ndan Meclis çat?s? alt?na gelmelerini ve oturumlara kat?lmalar?n? sa?lamak için, maa?lar?n? azalt?p, Meclis’teki kat?l?mlar?na endeksli ücret sistemine geçmek faydal?d?r.  Bu fikrin Avrupa Parlamentosu’nda uygulama analizi yap?lm?? durumdad?r.